‘Een reis in een lijst’
Impressies van een proces van creatieve chaos
.

Eens in de zoveel jaren maak ik met mijn partner Wilco een ‘werkstop’. We laten onze dagelijkse werkzaamheden achter ons en gaan een paar maanden ‘on bike’ om tijdelijk een ander leven binnen te fietsen. Deze winter hebben we de Hollandse en Belgische kou ingeruild voor zeven weken zonneschijn én links fietsen in Nieuw Zeeland.

Als voorbereiding ga ik natuurlijk eerst even met Google door het land van de kiwi’s, zoals de Nieuw Zeelanders zichzelf noemen. Dat gaat altijd wat makkelijker dan op de fiets. Op een van die muistochten door 'Kiwiland' loopt mijn muis de website van Ed Labadie binnen. Deze aquarellist maakt naast realistisch werk prachtige abstracte aquarellen, een thema dat mij ook bezighoudt: het loskomen van de werkelijkheid zonder de grip op het kunstwerk te verliezen. Het werk van Labadie weet me te verleiden tot zijn cursus ‘Creating from chaos’ op de Summerschool in Wanganui. Mazzel, een tijdje later ben ik ingeschreven en heb ik een studentennummer. Hmmm, wordt mijn werkstop toch nog een studiereis. Ben benieuwd hoe een docent die van uit chaos creëert, zijn klas straks gaat leiden!

Na twee weken NZ komt dan de grote overgang. Na dagelijks 70 tot 100 km over bergen en door dalen worden de benen stilgelegd en mogen de handen het overnemen. De fietsbroek gaat uit, de verfschort voor en ik zoek mijn 'schilderwapens' uit de fietstassen bijeen. O ja, mijn paleis - de tent - is ingeruild voor een studentenflat die ik deel met vier NZ-summerschool studenten. Een van hen, Bruce, is ook aquarellist, maar hij is er voor een glasfusing cursus.

Raar, maar de cursus begint op zondagmorgen negen uur en eindigt op zaterdag. Er is hier zeker niet veel kerkgang! Bij binnenkomst van het universiteitsgebouw mis ik net de openingsceremonie waarbij een Maori gedicht is voorgedragen. Niet erg, ik droom al over het afstuderen straks. Voor het echt wakker worden komt me de ruime koffiepauze daarna goed uit. Daarna gaan we allemaal op z’n kiwi’s, rustig en ontspannen, op zoek naar onze klas en docent.

Moment suprême: de les begint. Oeps, de eerste vraag hakt er al in: 'Be honest, how is your experience with watercolour en exhibitons'. Die ervaring blijkt mijlen uit elkaar te liggen. Sommige schilderen al lang met acryl of olie, maar nog niet met water en zoals we weten is dat best moeilijk. Dat doet aan einde van de week iemand verzuchten ‘Why with water, why not with white wine? So even when my work looks like shit, it tasts and smells good!’

De eerste dag gaat op aan algemene uitleg en basistechnieken. Labadie benadrukt ‘Use good materials and use them good!’. Het valt me op dat hij heel veel zorg en tijd besteedt aan zijn palet. Elke kleur wordt apart met veel water en lang roeren, smeuïg gemaakt, net alsof hij als een kok de saus op smaak en temperatuur brengt. Ook heeft hij een interessante theorie over seizing (verlijming) van het papier. Conclusie: terug naar de basis geeft toch nieuwe stukjes informatie en andere accenten! Het is ook handig voor mijn vocabulaire engels.

De zwart wit-dag is een ongebruikelijke uitstap voor 'colour-lovers'. Op een wit vel papier worden met acrylverf willekeurig zwarte en grijze vormen en vegen geplaatst. Deze worden dan in stukken verknipt om op een verse witte ondergrond tot een nieuw geheel ineengeschoven te worden. Finishing touch is het plaatsen van een rode stip! Zo worden mijn zintuigen voor compositie aangescherpt. Het blijkt een prima opstap voor het abstracte avontuur.

Creating from Chaos: willekeurig kleuren op papier aanbrengen, waterdruppels en zout toevoegen en de verf laten lopen door het werk te bewegen. Na het droogproces bekijk je het werk van alle kanten en zoek je naar herkenning, dus eigenlijk naar figuratieve vormen. Die vormen dan de (door)start naar het echte werk. Dat is een kruispunt van mogelijkheden. Je kunt figuratief of abstract verder gaan met de gevonden beginvorm of een willekeurige start met je penseel maken. Al werkend merk ik dat ik zoek naar repeterende vormen en lijnen. Door transparante verf toe te voegen en weer op te halen, speel ik een spel met de verschillende vormen die ik in een samenhang probeer te componeren. In de werkbesprekingen zie ik dat ieder op zijn eigen manier chaos creëert. Maar dan! In die chaos ‘iets’ zien en dit dan al buffelend uitwerken, is de kunst!

Daar waar de klas steeds braaf Labadie volgt, volg ik door mijn ervaring al vrij snel mijn eigen pad. Met goedkeuring van de 'meester', die (gelukkig) regelmatig complimenteus langskomt. Het is een pad met veel oefening, de nodige frustratie én inspiratie. Een pad waarop ik verder moet als ik terug ben in Nederland. Na zeven dagen in chaos verkeerd te hebben, is het heerlijk om weer op de fiets te klimmen en de rust van het kiwilandschap te ondergaan.

De cursus in Wanganui bracht nieuwe rijke ervaringen. Ik keerde terug naar de aquarelbasis, legde daar nieuwe accenten, liet me dwalen door de chaos en vormde een spoor voor de toekomst. Een week lang met Kiwi’s in een studentenhuis, bracht me taal- en cultuurverrijking. Vele interessante gesprekken over kunst en er ontstonden vriendschappen!

Zeker de moeite van het vermelden waard zijn de lezingen die diverse de cursusdocenten ’s avonds gaven. Twee of drie docenten vertelden dan beurtelings een half uur over hun werk en lieten zien hoe zij en hun werk zich ontwikkeld hadden. Daarna kon je hun werk in een kleine dagelijks wisselende tentoonstelling bezichtigen. Een leerzame ervaring voor iedereen!

Kunstenaar Ed Labadie is te vinden op het internet:
www.EdLabadie.com.